http://www.toyandkidmania.com/article/%E0%B8%82%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B9%80%E0%B8%A5%E0%B9%88%E0%B8%99-%E0%B8%AA%E0%B8%B3%E0%B8%84%E0%B8%B1%E0%B8%8D%E0%B8%AD%E0%B8%A2%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B9%84%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%B1%E0%B8%9A%E0%B8%9E%E0%B8%B1%E0%B8%92%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%82%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B9%87%E0%B8%81-%E0%B9%86-%E0%B8%95%E0%B8%AD%E0%B8%99%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88-2
ของเล่น สำคัญอย่างไรกับพัฒนาการของเด็ก ๆ (ตอนที่ 2)
เล่นอย่างไรเมื่อลูกน้อยไม่สบาย ถ้าหากลูกน้อยของคุณเกิดอาการไม่สายขึ้นมา หากสังเกตให้ดีๆ ก็จะพบว่าเจ้าหนูของเราไม่ได้หยุดกิจกรรมการเล่นเสียทีเดียวนะคะ เด็กบางคนจะอึดมากถึงขนาดที่ว่าไขขึ้นสูงแล้วก็ยังไม่ยอมหยุดเล่น ในขณะที่บางคนอาจจะนั่งซึมๆ ไปหน่อย แต่พอไข้ลดแล้วก็เล่นต่อ เรื่องนี้แสดงให้เราเห็นได้ค่ะว่า ไม่มีความจำเป็นที่จะต้องไปห้ามเด็กไม่ให้เล่นในขณะที่เขาเจ็บป่วย
“ความเจ็บป่วยถือเป็นความเครียดอย่างหนึ่งของเด็กถ้าหากพ่อแม่บังคับให้เขาหยุดเล่นอีก เขาก็จะรู้สึกเครียดเพิ่มขึ้นไปอีก ดังนั้นทางที่ดีที่สุดพ่อแม่ก็ควรจะปล่อยให้ลูกได้มีโอกาสเล่นอย่างเหมาะสมกับสภาพร่างกายและจิตใจของเขาในขณะนั้น อย่างเวลาที่พาไปหาหมอที่โรงพยาบาลก็จะมีพื้นที่สำหรับให้เด็กเล่นก็ควรจะให้เขาได้เล่นแม้แต่เด็กที่ป่วยมากจนจำเป็นต้องนอนพักรักษาตัวที่โรงพยาบาลก็ควรจะมีโอกาสได้เล่น เพราะการที่เด็กต้องย้ายที่มานอนค้างที่โรงพยาบาล ซึ่งเป็นสถานที่ที่ไม่คุ้นเคยและยังรู้สึกหวาดกลัวกับสิ่งต่างๆ ที่ต้องเผชิญ ไม่ว่าจะเป็นคุณหมอ คุณพยาบาล การฉีดยา ให้น้ำเกลือ หากเขามีโอกาสได้เล่นก็จะทำให้เด็กสามารถระบายความรู้สึก ลดความตึงเครียดออกไปได้ รวมทั้งยังได้ปฏิบัติในสิ่งคุ้นเคยที่ปฏิบัติอยู่ทุกวัน นั่นคือ การเล่น” พญ. นลินี ทิ้งท้าย
การเล่นจึงเปรียบได้เทียบเท่ากับปัจจัยที่ 5 ของเด็กทุกคนเป็นกิจกรรมที่สำคัญสำหรับเด็ก เด็กได้เรียนรู้สิ่งต่างๆ จากการเล่น ช่วยให้เด็กมีพัฒนาการในด้านต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นด้านร่างกาย จิตใจ อารมณ์ สังคมและสติปัญญาดี การประยุกต์การเล่นเข้ากับสถานการณ์ต่างๆ จะช่วยให้เด็กมีจินตนาการ ความคิดสร้างสรรค์สนุกสนานและมีความสุข
ที่สำคัญการเล่นเป็นกิจกรรมที่ต้องสอน และควรได้รับการส่งเสริมจากคุณพ่อคุณแม่ ลูกจะได้เรียนรู้การใช้ประสาทสัมผัส สัญลักษณ์ และสื่อความคิด ความเข้าใจโดยผ่านการเล่น ซึ่งมักจะมีอุปกรณ์สำคัญในการเล่นที่เรียกว่า “ของเล่น” และของเล่นจึงมีความสำคัญสำหรับพัฒนาการของลูก
อันตรายที่เกิดจากการเล่นมักเกิดขึ้นเมื่อเด็กวัยทารก หรือวัยหัดเดินเล่น ของเล่นสำหรับเด็กโต สะดุดของเล่นที่ทิ้งไว้ไม่เก็บเข้าที่ภายในหลังการเล่น ส่วนใหญ่อันตรายที่เกี่ยวข้องกับของเล่นมักหลีกเลี่ยงได้ คุณพ่อคุณแม่จึงต้องสอนลูกถึงการเล่นที่ถูกวิธีและเหมาะสม
ของเล่นที่อาจมีอันตรายได้แก่รถหัดเดิน ประทัดและดอกไม้ไฟ ปืนอัดลม ปืนแก๊บ ของเล่นที่เด็กอาจเลียนแบบความรุนแรง ประเภท มีด ดาบ วิดีโอเกมส์ ลูกโป่ง ลูกบอล หรือลูกปัดเล็กๆ ของเล่นที่มีเชือกหรือสายรัด ประเภท กีตาร์ ริบบิน ของเล่นที่แขวนในเปลหรือเตียงเด็ก ของเล่นที่มีสารเคมีที่เป็นอันตรายเจือปน ประเภท สี หรือภาชนะเลียนแบบขวดยา สารเคมีต่างๆ ภายในบ้าน ลูกเหวี่ยงหรือโยโย่ สกูตเตอร์ สเกตบอร์ด หรือจักรยาน ฯลฯ ของเล่นที่ลูกเล่นอยู่ทุกวันนั้นอาจมีอันตรายแอบแฝงอยู่ก็ได้ แม้ว่าบริษัทผู้ผลิตของเล่น และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องจะทำงานอย่างหนักแล้วก็ตาม
อ่านฉลากให้ละเอียดก่อนเลือกของเล่นให้ลูกลองดูที่กล่องของเล่น จะมีระบุว่าเหมาะกับเด็กวัยใด ควรเลือกให้เหมาะกับลูกเรา หากมีคำเตือนระบุอยู่ต้องอ่านให้ละเอียด
ดูที่ตัวของเล่นว่ามีความแข็งแรงทนทานหรือไม่ รวมทั้งระวังอย่าให้มีส่วนที่แหลมคมอันอาจก่อให้เกิดอันตรายต่อเด็ก
ถ้าซื้อตุ๊กตาแบบที่เป็นผ้าเย็บ ต้องตรวจดูการแข็งแรงของการเย็บ อย่าให้มีชิ้นส่วนหลุดลุ่ยออกมา
ของเล่นที่มีเชือกเป็นส่วนประกอบ ความยาวเชือกไม่ควรยาวกว่ารอบคอเด็ก
ของเล่นเด็กมีมากจะดีหรือ?ปัจจุบันยังมีแม่อีกมากที่ชอบซื้อของเล่นให้ลูก คุณแม่ส่วนใหญ่ชอบเลือกของเล่นเสริมพัฒนาการ เพื่อช่วยกระตุ้นการเรียนรู้ของลูกแทนเวลาที่แม่ไม่อยู่ ของเล่นพวกนี้คงจะเป็นเครื่องมือช่วยให้ลูกมีพัฒนาการที่ดีได้ไม่มากก็น้อย ฟังดูก็มีเหตุผล แต่จะถูกหรือผิด ไปดูผลงานการวิจัยกันค่ะ
รศ.พญ.นิตยา คชภักดี กุมารแพทย์ สถาบันแห่งชาติเพื่อการพัฒนาเด็กและครอบครัว กล่าวว่า ของเล่นกระตุ้นพัฒนาการเด็กเป็นสิ่งที่ไม่ก่อให้เกิดปัญหา แต่ถ้ามากเกินไปกลับส่งผลให้เกิดความเครียด เปรียบเหมือนเราไปในสถานที่ที่มีแสงสีเสียงมากๆ ทำให้เกิดอาการเวียนศรีษะและมีสมาธิจดจ่อน้อยลงด้วย ส่วนของเล่นที่ยากเกินอายุ แทนที่จะส่งผลดีต่อเด็ก แม่ซื้อรถบังคับวิทยุทั้งที่ลูกเพิ่งจะอายุ 2 ขวบ เขาก็จะไถให้มันวิ่ง พอมันไม่วิ่ง เด็กก็จะโกรธและขว้างทิ้ง คุณก็จะโกรธว่าของเล่นดีๆ แพงๆ ทำไมลูกถึงทำอย่างนั้น สรุปคือเสียอารมณ์ทั้งแม่และลูก การเลือกของเล่นจึงต้องเหมาะกับพัฒนาการของเด็กด้วย
รศ.ดร.จิตินันท์ เตชะคุป ผู้เชี่ยวชาญด้านพัฒนาการเด็กและครอบครัว มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมธิราช ได้ทำการศึกษาวิจัยเกี่ยวกับพฤติกรรมการเล่นของเด็กทั้งในและต่างประเทศ กล่าวว่า ที่สหรัฐอเมริกามีคุณพ่อท่านหนึ่งสร้างห้องสำหรับเล่นให้ลูก ภายในห้องมีของเล่นเยอะมากแต่แทนที่ลูกจะให้ความสำคัญกับสิ่งที่พ่อหามาให้ ลูกกลับไม่ยอมเล่นเลยเพราะความมีมากเกินไป ต่างกับอีกครอบครัวหนึ่งที่ผู้ปกครองหาเวลามาเล่นกับลูกแทนการใช้ของเล่น คือเป็นการเล่นในลักษณะทางกาย คุณพ่อจะเล่นมวยปล้ำกับลูก ส่วนคุณแม่จะสอนในลักษณะการสอนเรื่องสี ขนาดรูปทรง จากสิ่งที่มีอยู่ตามธรรมชาติ เด็กมีพัฒนาการที่ดี เพราะได้คิดตามผู้ใหญ่ การให้เล่นของเล่นที่ไม่มีสภาพเหมือนของจริง เช่น เอากล่องกระดาษมาจินตนาการว่าเป็นรถ จะพัฒนาความคิดซับซ้อนให้กับเด็กซึ่งดีกว่าการเล่นของเล่นที่เหมือนจริง เนื่องจากเด็กต้องใช้จิตนาการว่ากล่องกระดาษเป็นรถนั่นเอง
ส่วนในต่างประเทศมีการวิจัยในเรื่องนี้หลายชิ้น เช่น มิลแคร์ เลิร์นเนอร์ ชาวอเมริกัน นักวิจัยด้านพัฒนาการเด็กวัย 1-3 ปี พบว่าเด็กที่มีของเล่นมากเกินไป จะลดความสนใจที่จะเล่นของเล่นของตนเอง เมื่อเปรียบเทียบกับเด็กที่มีของเล่นน้อยชิ้นกว่า ซึ่งตรงกับผลงานการวิจัยของ แคธี่ซิลเวียนักวิจัยคณะจิตวิทยาการศึกษา มหาวิทยาลัยออกซ์ฟอร์ด ในเรื่องความสัมพันธ์เชิงซ้อน เกี่ยวเนื่องระหว่างการก้าวหน้าของเด็ก ชนิดของเล่นที่ให้กับเด็ก และเวลาที่พ่อแม่เล่นกับลูก พบว่าของเล่นที่มากชิ้นแทนที่จะช่วยกระตุ้นพัฒนาการเด็ก กลับทำให้เด็กลดความสนใจของเล่นลง และใช้เวลากับของเล่นไม่นานนัก จนไม่สามารถเรียนรู้ตามวัตถุประสงค์ของของเล่นชิ้นนั้นได้
ประเทศอังกฤษมีการทำวิจัยว่า ผู้ปกครองซื้อของเล่นเป็นจำนวนเงินถึง 1.67 พันล้านปอนด์ต่อปี เฉลี่ยปีละ 139 ปอนด์ต่อเด็ก 1 คน ในจำนวนนี้เป็นของเล่นที่ซื้อมาแล้วเด็กไม่ได้เล่น ตีเป็นเงินถึง 5 พันล้านปอนด์
Mr.Orhan Ismail นักวิจัยจากประเทศอังกฤษ สังเกตพฤติกรรมจากลูกของตนเองว่า เมื่อได้ของเล่นหลายชิ้นจะเล่นปุ๊บปั๊บแล้วเลิก หันไปหาอย่างอื่นเล่นแทน เช่น รองเท้าแตะใส่เดินในบ้าน ซึ่งเป็นหนึ่งในของใช้ที่มีอยู่ทั่วไปในบ้าน
มีผู้แสดงความเห็นว่า การกระตุ้นให้ลูกออกไปวิ่งเล่นข้างนอกบ้านจะดีกว่า แต่ถ้าอยู่ในบ้าน การให้เล่นกล่องกระดาษจะดีกว่าตุ๊กตาบาร์บี้ เพราะกล่องกระดาษช่วยให้ลูกสามารถสร้างจิตนาการเอาเองได้มากกว่าเนื่องจาก จะสมมติเป็นอะไรก็ได้แล้วแต่ความนึกคิดของเด็ก ในขณะที่ตุ๊กตาบาร์บี้ที่มีชุดแต่งตัวเป็นทันตแพทย์ ก็จะหยุดจินตนาการของเด็กเพียงแค่นั้นนอกจากนี้มีงานวิจัยที่รวบรวมเป็นหนังสือช่วยพัฒนาการเรียนรู้ของเด็ก ว่าวิธีดังกล่าวช่วยสร้างให้เด็กมีความภาคภูมิใจ เชื่อมั่นในตนเอง และในทางกลับกัน หากเด็กใช้เวลามากเกินไปกับการเล่น เช่น เด็กที่ติดเกมส์คอมพิวเตอร์ จะทำให้ความคิดสร้างสรรค์ และการสร้างจิตนาการของเด็กจำกัดหรือลดน้อยลงด้วย
ฉะนั้นของเล่นที่มากเกินไป รวมถึงเวลาในการเล่นของลูก ไม่ใช่เป็นสิ่งสำคัญที่จะช่วยพัฒนาศักยภาพทางปัญญาของลูกได้ หากขาดคุณภาพ ซึ่งในที่นี้ก็คือคุณพ่อคุณแม่ ที่ต้องคอยดูแลเอาใจใส่เล่นกับลูก เพราะถึงแม้คุณจะมีเวลาไม่มาก แต่ถ้าเวลาเหล่านั้นผ่านไปอย่างมีคุณภาพ เด็กได้เล่นและเรียนรู้อย่างพอดีไปในขณะเดียวกัน ก็จะทำให้ช่วงเวลาที่เกิดประโยชน์สูงสุดได้ค่ะ
7 เรื่องที่แม่ต้องรู้เมื่อซื้อของเล่น1. เหมาะสมตามวัย ตรงกับวัยหรือพัฒนาการของลูกหรือไม่ การเลือกซื้อของเล่นที่ยากหรือง่ายเกินไปสำหรับเด็ก เด็กจะไม่เล่น ดังนั้น พ่อแม่ต้องเข้าใจว่าลูกมีพัฒนาการอย่างไร และเลือกซื้อของเล่นที่ท้าทายความสามารถเด็กพอสมควร
ไม่ควรประหยัด ซื้อของเล่นที่เกินวัยเพื่อหวังว่าเขาจะสามารถใช้ได้จนโต เช่น คุณซื้อภาพจิ๊กซอว์หรือเลโก้สำหรับเด็ก 5 ขวบ ให้เด็ก 3 ขวบ ซึ่งความยากง่ายของการต่อนั้นจะต่างกัน นอกจากเด็กจะทำไม่ได้แล้วเขาอาจเกิดความรู้สึกเบื่อหน่ายและไม่ชอบของเล่นประเภทนี้ไปเลยก็ได้
2. ความเหมาะสมของวัสดุ วัสดุที่ใช้ในการทำจะต้องปลอดภัยไม่มีสารที่เป็นอันตรายกับเด็ก ไม่มีเหลี่ยมคมทำให้เกิดบาดแผล ต้องเป็นสีที่ไม่อันตราย (non-toxic) เพราะสีบางอย่างอาจผสมสารตะกั่ว สารปรอท หลีกเลี่ยงของเล่นที่มีส่วนแหลมคมที่จะเป็นอันตรายให้กับเด็ก หรือของเล่นที่เป็นวัสดุเล็กๆ สามารถถอดได้ เพราะบางทีอาจจะหลุดเข้าปาก ทำให้เด็กสำลักติดคอ เป็นอันตรายได้เช่นกัน
3. ก่อให้เกิดทักษะในการพัฒนา ถึงแม้ว่าของชิ้นนั้นจะมีความวิเศษสักเพียงใด แต่หากขาดการเล่นด้วยวิธีที่ถูกต้อง ความวิเศษนั้นก็ไม่ส่งผลอะไรกับเด็ก
4. ควรให้เด็กได้เป็นศูนย์กลางของการเล่น ของเล่นที่ดีจะต้องเป็นของเล่นที่เด็กสามารถใช้จิตนาการในการเล่นได้ เด็กเป็นผู้กำหนดบทบาทและวิธีการเล่นด้วยตนเอง แทนการกดปุ่มให้ของเล่นนั้นแล่นไปตามกลไกที่ตั้งไว้ ตัวอย่างของเล่นที่เด็กเป็นศูนย์กลางในการเล่น เช่น บล็อคไม้ เลโก้
5. เด็กจะต้องเล่นด้วยความสนุกสนาน ตรงกับความพอใจของเด็กพ่อแม่ต้องเข้าใจว่าลูกชอบและสนใจด้านไหน และไม่ควรบังคับให้ลูกเล่นของเล่นที่แม่ซื้อมา โดยที่ลูกไม่อยากเล่น เพราะของเล่นชิ้นนั้นๆ อาจจะไม่เหมาะกับวัยที่จะทำให้สนใจเล่นก็ได้
6. เกิดความสนใจของเด็กโดยตรง ลูกอาจจะชอบปั้นรูปสัตว์ที่เคยเห็นจากหนังสือ คุณอาจจะพาลูกไปสวนสัตว์เพื่อดูสัตว์จริงๆ
7. ราคาที่เหมาะสม ของเล่นบางชนิดไม่จำเป็นที่จะต้องมีราคาแพงถึงแม้ว่าของเล่นนั้นจะราคาเพียง 10 บาท หรือ 20 บาท แต่มันสามารถที่จะกระตุ้นให้เด็กเกิดความสนใจ คุณแม่อาจจะประดิษฐ์ของเล่นขึ้นเอง เช่น นำขวดยาสระผมมาล้างให้สะอาดจากนั้นใส่กรวด เพื่อให้เด็กเขย่าให้เกิดเสียง สำหรับเด็กเล็ก สิ่งเหล่านี้ก็เป็นของเล่นที่ทำให้ลูกสนใจได้ไม่น้อย
